DELİCE İLÇESİ
A- BÖLGENİN GENEL OLARAK TANITILMASI :
1- İLÇENİN ADI VE TARİHİ YAPISI
İlçe merkezinde ÇÖMELEK KAYA adıyla bilinen bölgede çıkan tarihi kalıntılardan, ilçeye ilk yerleşenlerin HİTİT’ ler olduğu sanılmaktadır. Delice İlçesinin 1760-1780 yıllarında Osmanlı İmparatorluğunun Türkmen ve Yörük boylarını mecburi iskana tabi tutması sonucu Çorum ayanı Mahmut Bey tarafından görevlendirilen Demirci KARABEKİR ve KARADUMAN adlı şahısların obalarını toplayarak merkezin şimdiki adıyla KARABEKİR mahallesi olan bölgede bir köy kurdukları,kurucu KARABEKİR adına izafeten KARABEKİR adının verildiği bilinmektedir. Meydan Laruusse kayıtlarında ilçenin ilk adının PİRAN olduğu anlaşılmıştır. Şimdiki adını ise Delice Irmağından ve aynı adı taşıyan kuştan almıştır.
2- İLÇENİN COĞRAFİ YAPISI
Delice İlçesi Doğu’da Sungurlu (Çorum) ve Yerköy (Yozgat), Batı’ dan Keskin (Kırıkkale) ve kısmen Balışeyh (Kırıkkale) ve kısmen de Sulakyurt (Kırıkkale)ilçeleriyle sınırlıdır. Bu sınırların sadece doğusunu Delice Irmağı çizmektedir. Başkaca bir tabi sınırı bulunmamaktadır. Çok arızalı olan bu kesimlerde sınır tepelik alanlardan geçmektedir. Kesin bir sınırlama yapmak oldukça güçtür.
750 Km2’lik bir alana sahip olan Delice İlçesi 34 derece doğu boylamı ile 40 derece kuzey enleminin kesiştiği noktada yer almaktadır. Yüksekliği 750 metredir. Yüzey şekilleri bakımından;Delice ırmağı, Kılıç Özü Vadileri,kuru dereler ve tepelik alanlardan olmak üzere üç grupta incelenebilir.
DELİCE IRMAK VADİSİ
Uzunluğu 308 km olan Delice Irmağının takriben 42 km uzunluğundaki bir kısmı ilçemiz alanından geçmektedir. Delice Irmağının bir kolu olan Kılıçözü ile birleştiği noktadan ilçe merkezine kadar olan kısımda vadi tabanı geniştir. Irmak Oligosen jipsli seyri takip ederek yatağını kolayca aşındırmıştır. Vadi yamaçları simetriktir. Yüksekliği doğu ve Batı’da 650 metreden başlar 750 metrede son bulur. İlçe merkezi yakınında vadi derinliği 100 metredir.
Irmağın Delice İlçesinden (Merkez) Karaköseli köyüne kadar devam eden bölümündeki vadi tabanı daralarak 1 km’ lik bir genişlik gösterir. Karaköseli civarında bu genişlik 800 metredir. Yatağı kuarternere ait eski alivyonlardan ibarettir. Karaköseli köyü yakınında bölgemizi terk eden ve 650 metre yükseklikte akan Delice ırmağı bölgeyi terk ederek,kuzeyde Kula köyünde Kızılırmağa karışır.
İlçe merkezi yakınında Delice Irmağının her iki tarafında şekiller görünür. takriben 675 metre yükseklikteki bu şekiller çakıl ve kumlardan ibarettir. Yamaç yüksekliği 650-750 metre arasında değişmekte olup,vadi derinliği Didiri (Sungurlu) köyü civarında 100 metredir.
KILIÇÖZÜ VADİSİ
Delice Irmağının bir kolu olan Kılıçözü’nün uzunluğu 76 km’dir. İlçe alanındaki kısmı takriben 13 km.’dir. Vadi tabanı genişliği Delice’ye yaklaşır . Vadi yamaçları yüksekliği 750-850 metre arasında değişir. Tatlıcak Köyü yakınında Delice Irmağına karışır.
KURU VADİLER
Sayıları bir hayli çok olup, Doğu’da Delice Irmağı, Güney’de Kılıçözü’ne kadar uzanmaktadır. Kuzey’de ve güney’de iki merkez etrafında toplanan vadiler her iki tarafa doğru adeta yıldızvari bir şekilde inerek platoyu parçalar. İlkbaharda akışı olan ve yazın tamamen kuruyan vadilerdir. Genellikle eğilimleri çok ve boyutları kısadır.
TEPELİK ALANLAR
Güney’de 750-1000 metre yükseklikte olan ve dağ olarak nitelendirilemeyecek olan tepelik alanlar Kırıkkale il sınırları içerisindeki Denek Dağı’nın uzantılarıdır. Kuzey’de Büyükyağlı Kasabası arasında çizilerek Ankara-Samsun karayolu üzerinden geçen bir doğrunun kuzeyinden itibaren tepelik alan başlar. Kuzeybatı yönünden gittikçe yükselerek Dağobası köyü yakınlarında 1200 metreye ulaşırlar. Bu alanda KOÇUBABA ve KARAGÜNEY dağlarının uzantılarındandır. Ayrıca, bu tepelik alanlarda aşınmalar neticesinde Peribacalarını anımsatan görüntüler oluşmuştur.
TOPRAK DURUMU
Çok meyilli yerlerde toprağın kalınlığı ince,az meyilli yerlerde ise orta sığdır. kahverengi topraklarda orta meyilli olanları çayır ve mera olarak (ekim %8),çok meyilli olanları(ekim %8-15) olanlarız yine mera olarak kullanılır. Kırmızı kahverengi topraklar vadilerde yer almış meyilli yok denecek kadar az, killi,tınlı-killi, granürler ve dağılabilir genç topraklardır. Bu topraklar tarla ziraatine, sulu ve kuru ziraate, sebze ve meyve yetiştiriciliğine elverişli olup,çayır ve mera olarak kullanılmaya çok uygundur.
İlçe merkezinin doğusundan başlayarak Evliyalı köyüne kadar uzanan kumlu tınlı topraklarda bağcılık hakimdir. İlçenin en verimli ve kaliteli bağcılık alanını oluştururlar.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
Step florası hakimdir. Kuraklığa uymuş bir durumda baharla beraber yeşeren bitkiler yaz başlarında sararıp solarlar. Kuraklığa uyum sağlamış yavşan,devedikeni, sığırkuyruğu, kekik ve keven gibi bitkiler görülmektedir. Büyükavşar Kasabası, Büyükyağlı Kasabası, Küçükavşar, İmirli, Meşeyayla, Kavak, Arbişli,Yaylayurt köyleri ile ilçe merkezindeki meşe koruları çok tahrip edilmiş orman kalıntılarıdır. Kuzey kesimlerindeki koru alanları orman görünümündedir. Bundan da güneye oranla daha yağışlı bir iklimin etkisinde bulunduğu anlaşılmaktadır. İlçede ciddi bir orman varlığından söz edilemez ise de son yıllarda halk tarafından ormana olan ilginin artması Belediyelerin ilgisi nedeniyle geniş çaplı ağaçlandırma çalışmaları yapılmış ve küçümsenmeyecek sahalar orman vasfına büründürülmüştür.
İKLİM DURUMU
İç Anadolu ikliminin belirli özellikleri olan sert step iklimi hüküm sürmektedir. Kara ikliminin hüküm sürdüğü bölgeler yazları sıcak ve kurak,kışları ise soğuk ve yağışlı geçmektedir. En sıcak ayı Temmuz ve Ağustos, en soğuk ayı ise Ocak ayıdır. İlçe de mevcut Meteoroloji memurluğu vasıtasıyla yalnızca yağış gözlemi yapılmakta iken 1998 yılı içerisinde Meteoroloji memurluğu İlçemizden kaldırılmıştır.
B- İLÇENİN NÜFUS DURUMU
2000 yılında yapılan genel nüfus sayımına göre tespit edilen ilçe nüfusu aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
ŞEHİR NÜFUSU KASABA VE KÖYLER NÜFUSU TOPLAM NÜFUS
10512 20530 31042
S.NO: MERKEZ-KASABA-KÖY ADI TOPLAM NÜFUS
01 Delice Merkez 10512
02 Alcılı 120
03 Arbişli 247
04 Baraklı 270
05 Bozköy 158
06 Büyükavşar Kasabası 1.714
07 Büyükyağlı Kasabası 4.238
08 Çatallı 60
09 Çatallıkarakoyunlu 135
10 Çerikli Kasabası 7.159
11 Coğul 109
12 Çongar 318
13 Dağobası 381
14 Derekışla 248
15 Doğanören 139
16 Elmalı 137
17 Evliyalı 177
18 Fadılobası 91
19 Gözükızıllı 90
20 Hacıobası 312
21 Halitli 1.345
22 Herekli 63
22 İmirli 78
23 Karaköseli 22
25 Karpuz 47
26 Kavak 107
27 Kocabaş 132
28 Kurtoğlu 95
29 Küçükavşar 206
30 Meşeyala 218
31 Şahçalı 58
32 Taşyazı 63
33 Tatlıcak 175
34 Tavaözü 90
35 Tekke 155
36 Yaylayurt 106
37 Yeniyapan 136
38 Sarıyaka 230
39 Akboğaz 190
40 Kuzayyurt 658
41 Ocakbaşı 109
42 Aşağı İhsangazili 144
İlçeye bağlı Pırıklı Köyü İçişleri Bakanlığının 19.08.1999 gün ve B050İLİ0060001-601-71-8 sayılı onayı ile kaldırılarak arazileri ilçeye bağlı Karpuz köyüne bağlanmıştır.
C- İDARİ DURUM
Keskin(Kırıkkale) ilçesine bağlı bir köy iken 1928 yılında bucak haline getirilen Delice, 1946 yılında Kırıkkale ilçe olunca buraya bağlanmış ve 1960 yılında 36 bağlı köy ile birlikte ilçe şekline getirilmiştir. Bugün Merkez Belediyesi dışında üç kasabasında da Belediye teşkilatı ve 38 köyü vardır. Kırıkkale’ye 54 Km. uzaklıkta olan ilçenin yüzölçümü 750 KM2,yüksekliği ise 750 metredir.
DELİCE İLÇESİNE BAĞLI MERKEZ-KASABA-KÖYLER
S.NO: ADI(MERKEZ-KASABA) KÖYÜN ADI İLÇEYE UZAKLIĞI
01 Delice Merkez
02 - Alcılı 6 Km.
03 - Arbişli 9Km.
04 Çerikli Merkez
